AYDIN KOÇ (Eğitim Müfettişi)


Okul başarısında ailenin rolü


Okulda çocuğun başarılı veya başarısız olmasının en önemli nedenlerinden biri ailenin tutum ve davranışıdır. Öğrencinin yapabileceğinden fazlasını beklemek öğrenciyi başarısız kılmaktadır.

 

Ailenin beklentilerinin yüksek olması çocukta kaygı yaratmaktadır. Kaygıya kapılan çocuk kendine olan güvenini kaybetmekte, başarılı olamama korkusu geliştirmektedir.

 

Çocuktan  yeteneklerinin üzerinde başarı beklemek; çocuğun algılamasına göre, onun kişilik  değerlerini başarıyla değerlendirilmesi anlamını taşımaktadır ki bu tutum, onun kaygılarını daha da artmasına ve okul başarısının düşmesine neden olmaktadır.

 

Anne-Baba çocuğu,  ağabeyi, kardeşi, yaşıtı ve başarılı olan  arkadaşlarıyla kıyaslamamalıdır. Böyle bir karşılaştırma sonucunda  üzüntüye kapılan çocuk okulda mücadeleyi bırakabilir.

 

Çocuk başkalarıyla değil; dünü, bugünü arasındaki olumlu  gelişmeleri görebilmek ve kendisiyle kıyaslayarak, gelişim düzeyini çocuğa hissettirebilmektir.

 

Anne-Baba  çocuk kendileriyle konuşurken onu sonuna kadar dinlemelidir. Çocuk kendileriyle konuşurken onu dinlermiş gibi görünmek veya  ikaz etmek, öneride bulunmak, kendi fikirlerini ön plana çıkarmak gibi  davranışta bulunduklarında, çocuk bu tutumu fark ederek ya susar ya da küserek içine kapanır ve sonucunda anne- baba ve çocuk arasında iletişim kopukluğu olabilir.

 

Çocuğun bir sorununu dile getirmesi esnasında , işlerimizi bir süre erteleyerek onu sessizce dinlemeli, çocuğun olaydan dolayı yaşamış olabileceği duyguları onunla birlikte  paylaşması gerekmektedir.

 

Ailelerin, çocuğa sürekli ders çalışması için baskı yapması yerin, ona  zamanı iyi kullanmasını ve görev bilinci ve sorumluluk duygusunu öğretmesi  daha yararlı olacaktırÇocuğun, sosyal faaliyetlere zaman ayırması(resim, müzik, spor vb) başarısını arttıracaktır. Çok çalışmak yerine etkili ve verimli çalışmak yöntemlerini kazandırmak çocuğun sosyal- psikolojik gelişimine de katkı sağlayacaktır.

 

Anne-Baba, çocuğun arkadaş seçimine ve arkadaşlarıyla olan ilişkilerine sıklıkla müdahale etmemeli, doğru seçim yapabilmesi için ona rehberlik etmelidir. Arkadaş ilişkilerinde çocuğa baskı yapılması, onun anne ve babaya karşı tavır  takınmasına onlardan uzaklaşmasına neden olabilmektedir.

 

Baskıcı, otoriter ve eleştirici tutumla karşılaşan  çocuk  kendine olan güvenini yitirir. Suçlayan , eleştiren, cezalandıran anne- baba çocuğun kişiliğine hiçe sayan bir tutum içerisindedir. Böyle ortamlarda büyüyen çocuklarda, genellikle isyankar davranış  ve aşağılık duygusu gelişebilir ve ileriki yaşlarda başkaları tarafından yönetilmeye elverişli kişilik yapısı oluşturabilirler.